2024 Yılı Kamu Harcamalarında Şok Artışlar: Tasarruf Tedbirleri Etkisiz Kaldı
2024 yılı kamu harcamaları, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın tasarruf tedbirlerine rağmen büyük bir artış gösterdi. Uzmanlar, bu durumun enflasyonla mücadelede olumsuz etkileri olabileceğine dikkat çekiyor. İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, bütçe verilerini incelediği analizinde harcamaların azalmadığını, aksine arttığını belirtti.
Harcama Artışları ve Tasarruf Tedbirleri
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, ‘kamuda tasarruf’ lafta kaldı. 2024 yılı Mayıs ayında kamuoyuyla paylaşılan Tasarruf Tedbirleri Genelgesi’nin dahi durduramadığı harcamalar giderek daha çok artıyor. Yılmaz, “Görünen şu ki, harcamalar azalmamış. Hatta tasarruf edileceğine, giderek daha çok harcanmış” dedi. Bu durum, enflasyonla mücadelenin yükünü dar gelirli kesimlerin üstlenmesine neden oluyor.
2023-2024 yılları arasında tasarruf edilmesi gereken kalemlerdeki artış oranı yüzde 40 olarak kaydedildi. Bu durum, kamu harcamalarının sürdürülebilirliği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Uzmanlar, bu harcamaların kontrol altına alınmaması halinde, enflasyonla mücadelede daha büyük zorluklar yaşanabileceğini belirtiyor.
Tasarruf Giderleri ve Taşıt Harcamaları
2024 yılının ilk üç ayında taşıt giderleri 2.1 milyar TL’den, son üç ayda yaklaşık 4 kat artışla, 10.3 milyar TL’ye ulaştı. Taşıt alımlarının etkisinin büyük olduğunu kaydeden Yılmaz, yılın ilk 6 ayında taşıt alımı için 231 milyon TL harcanırken son altı ayda harcamanın 7.5 milyar TL’ye çıktığını belirtti. Bu durum, kamu bütçesinin önemli bir kısmının taşıt giderlerine ayrıldığını gösteriyor.
Yılmaz, taşıt alımı arttıkça onarım giderlerinin de doğal olarak arttığını ifade etti. Yılın ilk çeyreğinde taşıt onarımına 855 milyon TL harcanırken, yılın son çeyreğinde bu harcama 2.3 milyar TL’ye yükseldi. Böylece 2024 yılında taşıt giderleri toplamı yüzde 100 artışla 19.6 milyar TL oldu.
Lojman ve Sosyal Tesis Giderleri
Lojman-sosyal tesis giderleri, yılın ilk çeyreğinden son çeyreğine kadar 6 kat artış gösterdi. Yıl genelinde ise bu kalemde yüzde 64 artışla 27.6 milyar TL’ye ulaşıldı. Bu durum, kamu kurumlarının sosyal tesis ve lojman giderlerinin kontrol altına alınmadığını gösteriyor. Uzmanlar, bu giderlerin azaltılması gerektiğini vurguluyor.
Haberleşme giderleri de 2024 yılı ilk çeyrekte 2.2 milyar TL’den son çeyrekte yaklaşık 2.5 kat artarak 8.1 milyar TL’ye ulaştı. Böylece haberleşme giderleri 2024’te yıllık yüzde 100 artışla 17.6 milyar TL oldu. Bu artışlar, kamu bütçesinin sürdürülebilirliği açısından endişe verici bir tablo oluşturuyor.
Sonuç ve Değerlendirme
Temsil-ağırlama-organizasyon giderleri, yılın son döneminde azalış gösterse de bu kalemde 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 26 artarak 2.4 milyar TL harcama gerçekleşti. Bu durum, kamu harcamalarının kontrol altına alınmadığı takdirde, enflasyonla mücadelede daha büyük zorluklar yaşanabileceğini gösteriyor. Uzmanlar, bu harcamaların denetim altına alınması gerektiğini vurguluyor.
Sonuç olarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tasarruf tedbirleri, kamu harcamalarının artışını durdurmakta yetersiz kalmıştır. Bu durum, enflasyonla mücadelede olumsuz etkiler yaratmakta ve dar gelirli kesimlerin yükünü artırmaktadır. Kamu harcamalarının daha dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir.