Türkiye Ekonomisinde Döviz Mevduatının Artışı ve Bölgesel Dağılımı
Türkiye'de döviz mevduatındaki artış, ekonomik belirsizlikler ve güven kaybı nedeniyle dikkat çekici bir şekilde yükselmiştir. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde, döviz mevduatının oranı artış göstermiştir. Bu durum, bankacılık sektöründe önemli değişikliklere yol açmaktadır. İlk çeyrekte, toplam yurt içi mevduatın büyük bir kısmı döviz cinsinden oluşmuştur.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, yurt içi yerleşiklere ait toplam mevduat, ilk çeyrekte %12,2 oranında artarak 19 trilyon 711,6 milyar liraya ulaşmıştır. Bu artışın büyük bir kısmı döviz hesaplarından kaynaklanmaktadır. İstanbul, toplam mevduatın yarısını elinde bulundurarak dikkat çekmektedir.
Mevduatın Bölgesel Dağılımı
İstanbul, Türkiye'nin en büyük şehri olarak, toplam mevduatın yaklaşık yarısına sahiptir. Mart sonu itibarıyla, İstanbul'daki toplam yurt içi mevduatın %45,6'sı büyük hacimde şirket hesaplarını içermektedir. Bu durum, İstanbul'un ekonomik gücünü ve bankacılık sektöründeki önemini göstermektedir.
Aksaray, döviz mevduatının en yüksek olduğu il olarak dikkat çekmektedir. Aksaray'ın toplam mevduatının %48,8'ini döviz hesapları oluşturmaktadır. Bu oran, Aksaray'ın ekonomik yapısının döviz cinsinden mevduata ne kadar bağımlı olduğunu göstermektedir.
İstanbul'un Mevduat Hacmi
İstanbul'un TL mevduatı, ilk çeyrekte %6 artarken, döviz mevduatındaki artış %26,1'e ulaşmıştır. Bu durum, toplam mevduatın %12,5 oranında artmasına neden olmuştur. İstanbul, toplam yurt içi TL mevduatın %45,2'sine ve döviz mevduatının %46,4'üne sahiptir.
İstanbul'un mevduat hacminde önemli oranda ticari mevduat yer alırken, Ankara'da kamu mevduatı hacmi büyümektedir. Ankara'nın mevduat hacminde dövizin payı %34,7 düzeyindedir. Bu durum, İstanbul ve Ankara arasındaki ekonomik farkları ortaya koymaktadır.
Diğer İllerin Durumu
İzmir, toplam yurt içi mevduatın %5,5'ine sahipken, Antalya, Bursa ve Kocaeli gibi iller de önemli mevduat hacimlerine sahiptir. Bu iller, Türkiye'nin ekonomik yapısında önemli bir rol oynamaktadır. Yurt içi mevduatın %77,8'i, en fazla mevduata sahip on ilde bulunmaktadır.
Bayburt, en az mevduata sahip il olarak dikkat çekmektedir. Nüfusu 84 bine yaklaşan bu ilde, bankalardaki toplam mevduat sadece 4,8 milyar lira olarak kaydedilmiştir. Bu durum, Türkiye'nin doğu ve batı bölgeleri arasındaki ekonomik farkları da gözler önüne sermektedir.
Kişi Başı Mevduat Farkları
Mart 2025 itibarıyla Türkiye genelinde kişi başına ortalama 148 bin 313 lira TL mevduat bulunmaktadır. Marmara bölgesi, kişi başına 256 bin 58 lira TL mevduat ile ilk sırada yer almaktadır. Bu durum, bölgesel ekonomik farklılıkları göstermektedir.
Doğu Anadolu bölgesinde ise kişi başına ortalama mevduat miktarı 56 bin 653 lira ile en düşük seviyededir. Bu durum, Türkiye'nin doğu ve batı bölgeleri arasındaki gelişmişlik farkını ortaya koymaktadır. Kişi başı mevduatta 6 katlık fark, ekonomik eşitsizliği göstermektedir.
Sonuç ve Değerlendirme
Türkiye'de döviz mevduatındaki artış, ekonomik belirsizlikler ve güven kaybı ile doğrudan ilişkilidir. İstanbul ve Aksaray gibi iller, döviz mevduatının en yüksek olduğu bölgeler olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, bankacılık sektöründe önemli değişikliklere yol açmaktadır.
Mevduat dağılımındaki farklılıklar, Türkiye'nin ekonomik yapısındaki eşitsizlikleri de gözler önüne sermektedir. Kişi başına düşen mevduat miktarındaki farklılıklar, bölgesel gelişmişlik farklarını göstermektedir. Bu durum, ekonomik politikaların yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.